۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۰

حساب و کتاب

چندسال پیش دو کودک اسرائیلی در اثر تغذیه با «خوراک نوزاد» ساخت آلمان فوت کردند. توی گوگل نگاه کردم٬ نام شرکت آلمانی هومانا است. این واقعه در مطبوعات بازتاب زیادی داشت و طوری که از عنوان ویکی‌پدیا برمی‌آید به واقعه «رسوایی شیرنوزاد سال ۲۰۰۳» (Babymilchskandal 2003) معروف شده است.
خاطرم هست همان روزها نوشته‌ای خواندم که در آن نویسنده اشاره‌ای داشت به این مضمون: «باز بچه‌های یهودی توسط آلمانی‌ها کشته شدند».
امروز داشتم با خودم فکر می‌کردم که ماجرا به کجا کشید؟ آیا شرکت آلمانی چه غرامتی پرداخت؟
در ویکی‌پدیا مبلغ دقیق نیامده. تنها این که: «به خانواده‌ها خسارت میلیونی پرداخت شد».


اما در واقعه دیگری که به فاجعه‌ی کندوز معروف شد، در مطبوعات آلمانی بحث‌های زیادی در حول و حوش «عدد» در گرفت. در این فاجعه بیش از ۱۴۰ افغان (زن٬ مرد٬ پیر و کودک) در اثر خطای نیروهای نظامی آلمانی در شمال افغانستان جان باختند. پیشنهاد اولیه آلمانی‌ها ۴۰۰۰ یورو [نه برای هر قربانی٬ بلکه] برای هر خانوده خسارت دیده بود که با کمی افزایش مورد موافقت وکلای بازماندگان قربانیان قرار گرفت: هر خانواده ۵۰۰۰ دلار.
یادم هست یکی از مسئولان آلمانی گفته بود، ما باید شرایط فرهنگی منطقه را نیز در نظر بگیریم٬ پرداخت مبالغ زیاد حسادت مردم را نسبت به خانواده قربانی برمی‌انگیزد. [آلمانی‌ها نمی‌خواهند بازماندگان قربانیان را به دردسر بیاندازند. یعنی وقتی هم که می‌خواهند از زیر بار مسئولیت شانه خالی کنند، از سر لطف و انسان‌دوستی این کار را انجام می‌دهند!]
آلمانی‌ها در یک مورد دیگر در همین شهر (کندوز) به خاطر کشتن یک زن و دو کودک‌اش مبلغ بیست‌هزار یورو به بازماندگان او پرداخته بودند. این با غرامتی که برای بچه‌های اسرائیلی پرداخته‌اند قابل مقایسه نیست٬ اما آلمانی‌ها در امر پرداخت غرامت، برای کسی که می‌داند انگلیسی‌ها در چنین مواردی قیمت یک زندگی را چقدر برآورد می‌کنند،  خیلی "دست‌ودل‌باز" به نظر می‌آیند. آلمانی‌ها در پرداخت غرامت تجربه زیادی داشته‌اند، زود دست به جیب می‌شوند و «پولش را می‌دهند». برعکس انگلیسی‌ها که کارنامه اعمال آن‌ها در تاریخ سفیدتر از کارنامه آلمانی‌ها نیست، اما در غرامت‌پردازی چهره واقعی خود را به نمایش می‌گذارند.

«بریتانیا به افغان‌های خسارت‌دیده غرامت می دهد». این عنوان یک نوشته در بی‌بی سی بود. در ادامه:
«دولت بریتانیا تایید کرده است که برای مرگ دست کم ۱۰۴ غیرنظامی که ادعا شده است در جریان عملیات نظامی این کشوردرافغانستان کشته شده‌اند، خسارت پرداخت کرده و یا در حال بررسی درخواست غرامت در این زمینه است. این خسارت‌ها به خانواده‌هایی که ادعا کرده‌اند خویشاوندان غیرنظامی آنها در عملیات نظامی بریتانیا در افغانستان کشته شده‌اند، پرداخت شده است. غرامت‌های پرداخت شده از ۲۱۰ دلار برای مرگ یک زن تا ۳۹ هزار و هفتصد و پنجاه و دو دلار بابت "تلفات چندگانه" بوده است».

آمریکایی‌ها در افغانستان مثل انگلیسی‌ها حساب می‌کنند. برای بازماندگان قربانیان ایرباس ایرانی سرنگون شده در خلیج فارس پنجاه میلیون دلار پرداختند و برای هر گروگان آمریکایی به خاطر ۴۴۴ روز اسارت در ایران صدها میلیون دلار از جیب ما به خود بخشیدند.